Yazar: Abdulsamed Veli
Türkiye’nin, Eurofighter EF-2000 Typhoon savaş uçaklarını satın alma girişimi yeniden ciddi bir engelle karşılaştı. Yaklaşık altı aydır devam eden, 40 adet Tranche 4 model savaş uçağını kapsayan müzakereler, Almanya’nın ani bir vetosuyla durma noktasına geldi. Berlin’in gerekçesi, Türkiye’deki insan hakları ihlalleri. Ancak kulislerde asıl baskının Yunanistan ve Fransa’dan geldiği konuşuluyor.
Ankara’nın Typhoon uçaklarına olan ilgisi sıradan bir askeri alım çabası olmaktan öteye geçmiş durumda. Adeta stratejik bir öncelik haline gelen bu talep, daha önce de Almanya tarafından 2023 yılında reddedilmişti. Türkiye, F-35 programından çıkarılmasından bu yana Avrupa’dan savaş uçağı tedarik etme konusundaki ısrarını sürdürüyor. Amerikan yönetimiyle ilişkilerin yeniden rayına girebileceği yönündeki beklentilere rağmen, Ankara hala Avrupa’dan gelecek çözümlere güveniyor.
Ne var ki bu güven, Avrupa cephesinde karşılık bulmuyor. İngiltere, Türkiye lehine lobi faaliyetleri yürütse de, Almanya İspanya’nın desteğini almış durumda ve bu ikiliye son olarak İtalya da katıldı. Özellikle Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanması gibi siyasi gelişmeler, uluslararası kamuoyunda Ankara’ya yönelik eleştirileri artırmış durumda. Bu gelişme, Türkiye’nin yeniden itibar kazanma fırsatını da gölgelemiş oldu.
Peki Fransa ve Yunanistan’ın rolü ne? Türkiye’nin sadece Eurofighter değil, aynı zamanda MBDA üretimi Meteor hava-hava füzeleriyle de ilgilendiği biliniyor. Bu füze, Yunan savaş uçaklarına karşı önemli bir tehdit oluşturuyor. Bu nedenle Atina’nın Paris üzerinde ciddi bir baskı kurduğu ve sonunda Fransa’yı satıştan vazgeçirdiği öne sürülüyor. Bu durum, Eurofighter’ların en güçlü silah sistemlerinden birinden mahrum kalmasına yol açtı.
Fransa-Yunanistan hattındaki iş birliği ise sadece savunmayla sınırlı değil. Yunanistan, kısa süre önce Fransız MBDA şirketinden Exocet gemisavar füzeleri siparişi verdi. Türkiye bu gelişmeyi yalnızca izlemekle yetinirken, Atina adımlarını daha güçlü bir diplomatik zeminde atıyor.
Sonuç olarak, Meteor füzesi olmadan ve Almanya’nın onayı alınmadan Typhoon alımının gerçekleşmesi zor görünüyor. Her ne kadar bazıları bu durumdan Dassault’un faydalanabileceğini düşünse de, Paris ile Ankara arasında diplomatik ilişkiler Berlin’dekinden bile gergin. Bu da Türkiye’nin Avrupa’dan savaş uçağı alım planlarını belirsizliğe sürüklüyor.